مخزن آب و تولید بخار در پایین دستگاه قرار دارد و بالاتر از سطح دستگاه سه پایه وجود دارد که محفظه چنبر را روی آن قرار می دهیم
محفظه چنبر مانند یک سبد می باشد در کف آن و اطراف بدنه آن دارای سوراخ هایی است که بخار بتواند به راحتی به تمام وسایل داخل آن نفوذ نماید.
در این دستگاه لوازم و وسایل به صورت فله ای داخل محفظه قرار می گیرد
و بخار تولیدی وقتی به دمای 121 درجه با فشار 2.5 بار برسد یا 134 درجه حدود 2 بار برسد.
شروع مرحله استریل محاسبه می شود
و در برنامه اول از زمانی که دما و بخار به 2.5 و 121 درجه رسد 18 دقیقه طول میکشد
تا وسایل استریل شود بعد از مرحله استریل دستگاه آلارم می دهد
تا کاربر بخار تولید شده داخل آن را به وسیله شیر دستی خارج نماید.
وقتی بخار کاملا خارج شد کاربر می تواند درب دستگاه را باز نماید
تا لوازم و وسایل با گرمایی که به بدنه اتوکلاو منتقل شده وسایل داخل چمبر را خشک نماید
ولی اگر برنامه دستگاه را 134 درجه انتخاب کنیم مدت زمان استریل 15 دقیقه طول می کشد فشار برابر 2 می شود.
قسمت های مختلف اتوکلاو گراویتی:
-1 بدنه ظاهری دستگاه
-2 مخزن اصلی دستگاه که در آن آب المنت و محفظه چنبر قرار می گیرد.
-3 شیر تخلیه بخار که دستی می باشد و در بعضی از گراویتی های رومیزی این شیر برقی استفاده شده است یعنی دستگاهی است که بین گراویتی و پری وکیوم طراحی شده است.
-4 اتاقک کوچکی که کنار دستگاه قرار دارد که در آن ترموکوپل یا ترموستات یا کلید ON و OFF دستگاه قرار دارد.
-5 درب اتوکلاو که این درب می بایست توسط یک واشر آب بندی شود تا وقتی که فشار به حدود 2 تا 2.5 رسید نگذارد بخار نشتی داشته باشد.
-6 روی درب اتوکلاو یک عدد گیج فشار و یک عدد سوپاپ اطمینان قرار دارد.
خرابی های اتوکلاو گراویتی:
-1 المنت
-2 ترموستات یا ترموکوپل در صورت خرابی هر دو ، این قطعه باید تعویض شود البته اگر مکانیکی باشد
ولی اگر الکترونیکی باشد می توانیم با تعویض قطعه ای روی برد ایراد آن را بر طرف نماییم.
3
خرابی شیر تخلیه بخار : مربوط می شود به واشر آن که در صورت خرابی فقط واشر آن را تعویض می نماییم –
ولی چون دما و بخار آن بالا هستند بهتر است از واشرهایی استفاده کنیم که از جنس وایتون هستند.
4 فرسوده یا پاره شدن واشر درب اتوکلاو که در صورت فرسوده شدن تعویض می شود. –
5 خرابی گیج نمایش بخار که در صورت خرابی گیج را تعویض می نماییم. –
6 خرابی سوپاپ یک طرفه که معمولا بر اثر گذشت زمان فنر آن خاصیت خودش را از دست می دهد
و واشر آن – نیز در صورت خرابی کافی است واشر و فنر را تعویض و اگر واشر و فنر پیدا نشد یک سوپاپ که شرایط همان سوپاپ را داشته باشد تعویض می کنیم.
معایب اتوکلاو گراویتی :
ایراد این اتوکلاو به این صورت است که وقتی وسایل استریل می شوند بلافاصله بعد از استریل نمی توان از آنها استفاده نمود و باید صبر کرد تا لوازم و وسایل خشک شوند.
دومین عیب آن وسایلی که فلزی هستند اگر از استیل استفاده نشده باشند بعد از مدت کوتاهی دچار زنگ زدگی می شوند که باید آنها را تعویض نمایند.
محاسن : کم هزینه و عمرطولانی از بزرگترین محاسن این دستگاه می باشد.
سوال: اگر اتوکلاوی بیاورند که المنت آن گرم می شود ولی مدتی طولانی تر به طول می انجامد تا فشار و دما به حد معمول برسد ایراد آن چیست و چگونه رفع می شود؟
المنت رسوب گرفته است یا سولفاته شده است و باید به وسیله آب و جوش شیرین و روشن شدن المنت و باعث می شود که آب به نقطه جوش برسد و جرم ها از المنت جدا شود.
1 در صورتی که فشار داخل اتوکلاو بالا نرود علت آن نشتی از درب آن یا شیر خروج بخار می باشد که می بایست – واشرهای آن را تعویض نماییم.
2 داغ نشدن المنت : الف( سوختگی ب( قطع تغذیه الکتریکی – ترموکوپل ، ترموستات : گذاشتیم روی 121 درجه روشن شد قطع نکرد مشکل از ترموکوپل است یا ترموستات و یا اگر روشن نشد مشکل از ترموکوپل یا ترموستات است.
اتوکلاو پری وکیوم :
اتوکلاوهاییهستند که بستگی به طراحی شان در هر سیکل کاری یا 3 بار برنامه ریزی شده اند و بخار آن تخلیه شود و مجددا بخارگیری شود یا 4 بار این عمل تکرار شود.
نحوه کار اتوکلاو پری وکیوم :
این اتوکلاوها طوری طراحی شده اند که مخزن تولید بخار از محفظه چنبر جدا باشد
توسط یک شیر برقی مسیر آن به مخزن بخار وصل شده
یک مسیر دیگر توسط دو یا چند شیربرقی، بخار داخل چنبر را به مخزن آب یا فاضلاب وصل می نماید
و مسیر سوم آن به پمپ مکش هوا و یا بخار داخل اتوکلاوبه بیرون می باشد
وقتی سیکل کاری اتوکلاو شروع می شود تا زمانی که به طول می انجامد بخار کافی تولید شود
پمپ وکیوم روشن شده و هوای داخل محفظه چنبر را تا 800mmHg تخلیه می نماید.
پس از اتمام این مرحله شیر برقی مسیر مخزن تولید بخار به محفظه چنبر –روشن شده باز شده وتا mmHg811 + بخار به داخل محفظه چنبر می فرستد
وقتی این سیکل تمام شد دوباره پمپ خلا روشن شده و بخار موجود در آن را تا mmHg811 تخلیه می نماید و بعد شیر مسیر بخار باز می شود تا بخار – وارد محفظه چنبر شود
این سیکل در بعضی از طراحی ها 3 بار و در بعضی 4 بار.
پس از مرحله سوم یا چهارم ، پس از تخلیه کامل بخار و منفی شدن فشار داخل محفظه چنبر شیر شکست خلا باز می شود
و هوای گرم وارد محفظه چنبر می شود تا فشار داخل محفظه چنبر و بیرون مساوی شود
آن وقت اتوکلاو اجازه می دهد تا میکروسوئیچ درب تغذیه شده و درب اتوکلاو را باز نمایند.
ولی در اتوکلاو فراز مهر می بایست هنگام آلارمپایان کار دستگاه ،
میله ای که پشت اهرم نگهدارنده درب می باشد را باز می کنیم.
وقتی درب اتوکلاو باز شد می توانیم بلافاصله از وسایل داخل آن استفاده نماییم.
محاسن اتوکلاو پری وکیوم : به محض اتمام سیکل کاری دستگاه از وسایل و لوازم داخل می توان استفاده نمود.
از معایب این نوع اتوکلاو گران و پر هزینه می باشد.
خرابی های اتوکلاو پری وکیوم دندانپزشکی:
-1 سوختن المنت که باید تعویض شود.
-2 عدم تغذیه الکتریکی که به وسیله اهم متر محل قطعی یا سوختن قطعه روی برد را به وسیله اهم متر پیدا و تعویض می نماییم.
-3 جرم گرفتن المنت در اثر استفاده از آب های معمولی
-4 رسوب گرفتن المنت که پس از رسوب گیری آن باید المنت را از نظر ظاهری کاملا بازدید نمایید که روی آن زنگ زدگی وجود نداشته باشد
اگر روی المنت زنگ زدگی بود روی آن را به وسیله یک سمباده از بین ببرید تامطمئن شود که حفاظ فلزی المنت سوراخ نشده باشد.
-5 خراب شدن ترموکوپل یا ترموستات مثل دستگاه قبل عیب آن را برطرف می نماییم. خراب شدن هر کدام از شیربرقی ها که باید اطمینان پیدا کنیم اگر سوخته آن را تعویض نماییم.
و در صورتی که تغذیه آنها قطع شده تغذیه آن را وصل نماییم
و یا اگر فیلتر آن جرم گرفته است فیلتر آن را جرم زدایی کنیم.
اگر فیلتر شیربرقی پلاستیکی بود برای جرم زدایی آن از جوهر نمک استفاده نمایید
ولی در صورتی که فیلتر فلزی باشد باید فیلتر را در یک ظرف آب با کمی جوش شیرین روی شعله به مدت 1 تا 2 ساعت جوشانده شود
منتهی در یک ساعت دوم هر 11 دقیقه یکبار فیلتر را بیرون ما آوریم و به وسیله یک آب پرفشار آن را تست می کنیم که مسیرهای فیلتر باز شده یا نه .
این کار را تا زمان باز شدن محفظه های فیلتر ادامه می دهیم و وقتی که محفظه ها باز شدند آن را به وسیله یک آب گرم پرفشار آنقدر شستشو می دهیم تا اثر جوش شیرین از بین برود.
خرابی پمپ وکیوم :
-1 سوختن پمپ که باید تعویض شد.
-2 عدم تغذیه پمپ که باید با استفاده از اهم متر عیب آن را بر طرف نماییم.
-3 کثیف شدن فیلتر ها که باید جرم زدایی شوند یا تعویض شوند.
-4 خراب شدن شیر برقی ها که در صورت خراب شدن ،
سوختن یا نشتی شیر برقی کامل تعویض و در صورت قطع تغذیه الکتریکی باید به وسیله اهم متر ایراد را برطرف نماییم.
-5 خراب شدن گیج فشار
-6 خراب شدن سوپاپ اطمینان که می توانیم فنر و واشر لاستیکی داخل آن را تعویض کنیم
و می توانیم کل سوپاپ آن را تعویض نماییم.
-7 خراب شدن واشر دور درب اتوکلاو و دور درب مخزن بخار اتوکلاو که باید مثل خودشان ولی از جنس وایتون تعویض شوند.
-8 خرابی یا قطعی میکروسوئیچ ها که در صورت قطعی مسیر قطعی را پیدا و وصل می نماییم
و در صورت خراب شدن به دلیل متفاوت بودن میکروسوئیچ ها از نظر ظاهر باید عین همان تعویض شود.
این نوع اتوکلاوها پس از اتمام سیکل کاری درب اتوکلاو با فرمانی که از برد می گیرد خود به خود باز می شود اگر درب اتوکلاوی از نوع پری وکیوم پس از سیکل کاری باز شد به دو نکته توجه داشته باشید:
-1 فشار داخل با بیرون مساوی باشد.
-2 قطع تغذیه میکروسوئیچ مخصوص درب
اگر فشار داخل اتوکلاو باعث باز نشدن درب باشد باید مسیر شکست شیربرقی
که در مسیر خلاء قرار گرفته است بررسی شود تا فشار داخل اتوکلاو مساوی بیرون گردد.
این عیب در صورتی اتفاق می افتد که شیر برقی در وسط برنامه قطع یا سوخته شود
در این صورت مسیر ورود هوا به داخل اتوکلاو بسته می شود که می توانیم به وسیله آزمون با اهم متر متوجه شویم که شیر برقی سوخته یا تغذیه آن قطع شده است
اگر تغذیه آن قطع شده باشد باید اول تغذیه آن را برقرار نماییم دوم در صورتی که سوخته باشد
شیربرقی را باز می نماییم تا مسیر شکست خلاء باز شود و فشار داخل و بیرون دستگاه مساوی شود
و درب باز شود در این صورت درب دستگاه را باز می نماید
و نکته مهم این است که برای باز شدن درب به هیچ وجه با زور باز نکنیم.
المنت دور بدنه اتوکلاو که باعث می شود خود بدنه اتوکلاو و وسایل آن به طور طبیعی گرم شود تا بخاری که دارد محفظه چنبر سرد و به مایع تبدیل شود.
این المنت معمولا در بین بدنه اصلی اتوکلاو و قاب ظاهری اتوکلاو قرار دارد و رفع عیب المنت مانند المنت دستگاه می باشد.
سنسور فشار :
خراب شدن مکانیکی آن که باید سنسور آن تعویض شود در صورتی که سنسور سالم باشد
ولی پیامی به برد داده نشود علائم قطعی تغذیه سنسور می باشد که باید به وسیله اهم متر عیب آن را بر طرف نماییم.
سنسور دما :
دو ایراد دارد یکی سوختن که باید تعویض شود ، دومی قطع تغذیه الکتریکی که به وسیله اهم متر باید عیب آن را پیداکنیم.
کمپرسور دستگاهی است که قابلیت متراکم نمودن هوای لازم را برای راه اندازی سیستم توربین ، ایر موتور و پوار به وجود می آورد.
قسمت های مهم کمپرسور از تجهیزات مطب دندانپزشکی :
-1 موتور الکتریکی که راه انداز آن خازن می باشد
-2 سیلندر و پیستون کمپرسور
-3 کلید اتوماتیک که با فشار باد ذخیره شده قطع و وصل می گردد.
-4 گیج نمایش فشار داخل مخزن
-5 سوپاپ اطمینان یکطرفه
-6 شیر یکطرفه ورود هوا به مخزن و کلید اتوماتیک
-7 فیلتر سر راه مکش
-8 شیر تخلیه : که در دو قسمت مخزن جداگانه تعبیه گردیده است و کار هر کدام به شرح زیر می باشد: الف( شیر خروج هوا : که هوای فشرده تقریبا خالص به داخل سیستم یونیت هدایت می شود. ب( شیر خروج آب و املاح بوجود آمده در مخزن
9 پروانه بزرگ که سیلندر توسط تسمه به موتور متصل است و فولی که روی شفت الکتروموتور قرار گرفته است. –
11 تسمه –
-1 کمپرسور معمولی : این نوع کمپرسور دارای صدای زیاد می باشد و می بایست خارج از اتاق و در هوای آزاد قرار گیرد.
-2 کمپرسور یخچالی : که به دلیل صدای کم در دندانپزشکی بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد. توضیح در مورد کمپرسور معمولی : معمولا به دلیل مخلوط کردن روغن با هوای فشرده یک نوع کمپرسور که نیازی کمتری به روغن دارد به نام OIL FREE جایگزین شده است. اما به دلیل خرابی زیاد استقبال چندانی از آن نشده است.
سوال 1 : اگر کمپرسور در حال کار بود ولی هوا داخل مخزن هوا نمی شد ایراد چیست؟ جرم گرفتن سوپاپ ها که نمیذاره هوا وارد سیلندر شود.
دوم خود سیلندر خوردگی داشته باشد، شیر اطمینان )فنر و پیستون خوردگی دارد(، نشتی مخزن ) اطراف گیج ، سوپاپ و شیر یکطرفه(
سوال 2 : اگر کمپرسوری موقع استراحت نشتی داشت مربوط به کدام قسمت است؟ ایراد از نشتی کلید اتوماتیک ،نشتی پیچ گیج و نشتی سوپاپ اطمینان می باشد.
سوال 3 : اگر هوا خروجی در یونیت آب و روغن بود پیستون خورده شده و روغن به درون مخزن هوا وارد می شود و در مخزن جمع می شود.
سوال 4 : اگر شیر تخلیه آب و هوا را بعضی از شرکت ها بالا قرار دهند ؟ آب ته ظرف می ماند و مشکل دارد. بعضی شرکت ها شیر را نمی گذارند و فقط پیچ یا یک درپوش می گذارند. و وقتی که کامل آب را خالی کردیم دوباره کمپرسور را روشن نموده تا داخل مخزن، هوا پر شود.
خرابی های کمپرسور دندانپزشکی :
-1 کثیفی فیلتر یا جرم گرفتن آن که می توانیم فیلتر را تعویض یا ابر و نمد داخل آن را تعویض نماییم.
-2 خوردگی پیستون و رینگ که در این صورت روغن با هوای مخزن ترکیب شده ، در صورت خورده شدن رینگ و پیستون باید سیلندر ، رینگ و پیستون توسط تراشکاری آب بندی شود.
-3 خرابی کلید اتوماتیک : پاره شدن دیافراگم آن که باید دیافراگم آن را تعویض نماییم.
-4 خراب شدن شیر یکطرفه : خرابی آن پوسیدگی یا زنگ زدگی فنر و قطعه ی لاستیکی
که جلوی خروج هوا را می گیرد در صورت زنگ زدگی یا فاسد شدن قطعه پلاستیکی
می توانیم فقط فنر و قسمت لاستیکی آن را تعویض نماییم یا به طور کامل شیر یکطرفه را تعویض نماییم.
-5 خرابی گیج فشار به دو صورت است:
الف( نشتی دادن از کنار پیچ آن می باشد که می توانیم توسط نوار تفلون آن را آب بندی نماییم. ب( خرابی خود گیج که می بایست تعویض شود.
6 خرابی موتور کمپرسور –
الف) می تواند از فاسد شدن خازن باشدکه خازن را همان گونه که گفتیم تست می نماییم اگر شارژ و دشارژ شود سالم است ولی اگر نشود باید طبق مشخصات همین خازن تعویض شود.
ب) سوختگی سیم پیچ موتور که سیم پیچی آن را عوض می کنیم برویم جاهایی که موتورهای الکتریکی را سیم پیچی می کنند سیم پیچی نمایند.
ج) قطع تغذیه الکتریکی که از کابل و پریز ، دوشاخه ، سوکت و کلید عیب آن را برطرف می نماییم.
تست سوکت کمپرسور :
اهم متر را روی حالت دیود می گذاریم ، اگر دو سر سیم اتصال کوتاه شود سالم است ،
اگر بدنه و سوکت اتصال کوتاه شود سوخته است. اگر دو سر سیم اتصال کوتاه نشد سوخته است.
خرابی سوپاپ اطمینان که مثل شیر یکطرفه عیب آن را برطرف می کنیم. –
تیوپ رادیولوژی پری اپیکال از تجهیزات دندانپزشکی :
این نوع رادیولوژی فقط می تواند از دو یا سه دندان بیمار عکس برداری نماید.
چون از محیط کوچکی عکس می گیرد در تشخیص و سرعت کار در امر معالجه سرعت می بخشد
در نتیجه بیمار هم به علت کوتاه بودن زمان و کوچک بودن خروجی اشعه از عوارض جانبی اشعه در امان می باشد
به علت کوچکی دستگاه می توان آن را در اتاقک های سربی کوچک در دندانپزشکی و یا نصب پاراوان در همان جا مورد استفاده قرار داد
و همان اتاقک را با پوشش مناسب برای تاریک خانه استفاده نمود که اکنون با ساخت دستگاه ظهور ثبت کار آسان تر شده است.
-1 پایه
-2 بازوی ثابت و بازوی متحرک
-3 برد مخصوص تایمر دستگاه
-4 پتانسیومتر )کلید های افزایش و کاهش زمان(
-5 تیوپ تولید اشعه
توضیح : برای استفاده مناسب از دستگاه ، بازوی متحرک می تواند افقی و عمودی حرکت نماید و تیوپ طوری به بازو نصب گردیده که زاویه دلخواه برای قرار گرفتن روی هر دندان مناسب باشد.
تاریک خانه :
اتاقک تاریکی است که برای ظهور فیلم باید از ورود هر گونه نوری به داخل آن جلوگیری شود
و تنها نوری که می توان هنگام ظهور استفاده کرد و در ظهور فیلم اثر سوئی نداشته باشد نور قرمز است.
خرابی تیوپ رادیولوژی پری اپیکال ( PA 🙂
-1 کم شدن روغن آن که به روشی که بیان روغن به آن اضافه می کنیم.
-2 خرابی فیش متصل به تیوپ به بازو ، این فیش چون از یک فیش نر و ماده استفاده شده
به مرور زمان مادگی گشادتر شد که در این حالت در هنگام اکسپوز هیچ ولتاژی به تیوب نمی رسد
در این صورت باید تیوپ را باز کرده و دستگاه رادیولوژی را از برق شهر جدا نماییم
و به وسیله یک پیچ گوشتی داخل بازو فیش مادگی را کمی جمع تر نماییم
تا اتصال دو فیش به صورت کامل برقرار شود ولی قبل از وصل نمودن تیوپ به وسیله یک سمباده نرم فیش سمت تیوپ را کاملا از سولفاته شدن یا سیاه شدن در اثر جرقه از بین می بریم.
-3 کلید اکسپوز که در اثر استفاده از آن کلید به مرور زمان خراب می شود که می بایست
کلید شوتینگ یا اکسپوز را تعویض نماییم.
قطع شدن کابل دستگاه رادیولوژی از داخل دو شاخه تا انتهای کابل که وارد دستگاه می شود.
در این صورت با استفاده از اهم متر روی حالت دیود اتصالات و سیم داخل کابل را بررسی و در صورت قطعی ،
اگر در دو شاخ آن بود باید کل کابل و دو شاخه تعویض شود
ولی اگر در انتهای کابل بود می توانیم قسمتی از کابل را کوتاه نماییم
برای اینکه بدانیم تیوپ در اثر نرسیدن ولتاژ به آن کار می کند یا نه
کافی است نسبت به خروجی اشعه 180درجه مخالف آن قرار بگیریم و کلید اکسپوز را بزنیم
در صورتی که صدای سوت کشیدن ناشی از چرخش آند،
می توان فهمید که اصلا برق به تیوپ نمی رسد یا برعکس.
