رتجهیزات مطب دندانپزشکی ( بخش اول ) 1400
دستگاهها و تجهیزات مورد نیاز مطب دندانپزشکی و لابراتوارهای دندانپزشکی
(دندانپزشک های محترم جهت تهیه لیست قیمت و تجهیز مطب لطفاً با شرکت تماس حاصل فرمایند .)
دانشجویان مهندسی پزشکی برای شرکت در دوره آموزشی خصوصی می توانند با شرکت در تماس باشند و از این لینک اطلاعات بیشتر کسب نمایند .
لیست تجهیزات مورد نیاز مطب دندانپزشکی بدین شرح است :
1- یونیت دندانپزشکی
2- صندلی یونیت
3- تابوره
4- کمپروسور
5- لایت کیور
6- اپکس فایندر
7- پالپ تستر )قدیمی( : تعیین پوسیدگی
8- بیدز یا دستگاه التراسونیک
9- کویترون
10- رادیولوژی پری اپیکال PA
11- تاریک خانه
12- اتوکلاو
13- فور یا آون
14- سر توربین
15- ایر موتور
16- سر آنگل
17- هند پیس
18- قلم جرم گیری
19- میکروموتور
20- موتور آویز
21- ویبراتور
22- تریمر
23- آرتی گلاتور
24- کوره پخت آکریل
25-دایکاست
26- سانترسفیوژ
27- سند بلاست
28- ساکشن جراحی
29- آمالگاماتور
کاربرد تجهیزات فوق و نحوه استفاده از آنها، عیوب و چگونگی رفع عیب دستگاههای مورد نیاز مطب دندانپزشکی
1- یونیت دندانپزشکی
یونیت وصندلی دندانپزشکی ابزار اصلی کار دندانپزشکی می باشد.
ورودی های یک یونیت شامل ترکیبی از هوا ،آب و برق می باشد
که با استفاده از ترکیب آنها حرکات مکانیکی ، کنترل های الکترونیکی و الکتریکی به کار خواهند افتاد.
الکترونیک نیز در این یونیت و در بعضی از دستگاهها جایگاه ویژه ای دارد.
از جمله چراغ و قسمت فرمان کابل کشی داخل یونیت و صندلی را می توان نام برد.کیت فرمان ، کیت چراغ و کیت فرمان قسمت ساکشن و کراشوار و لیوان پر کن معمولا الکترونیک هستند
2- انواع مختلف صندلی از نظر ظاهری و سیستم کار :
1- پایه ستونی
2- نوع Z
3- به صورت هیدرولیکی : جک هیدرولیکی دارد.
4- به صورت الکترومکانیکی: به جای پدال به وسیله یک کوتور الکتریکی و تعداد 4 عدد شیربرقی حرکات صندلی را با آن تنظیم می کنیم.
5- سیستم X : اکثرا هیدرولیکی
انواع یونیت دندانپزشکی
1- یونیت قابل اتصال به زمین : پنوماتیک
2- مینی یونیت : برای استفاده در اتاق عمل ها و لابراتوارهای دندانسازی و دندانپزشکان تجربی
3- یونیت قابل اتصال به صندلی : نیمه پنوماتیک
4- میکرو یونیت : میکروینیت ایرموتور دارد ولی مینی یونیت ندارد.
قطعات یونیت :
1- فیلتر
2- پنومات ها
3- شیر برقی
4- ترانس کاهنده
5- فیوزها
6- اتجمنتها
7- هیتر
8- رگولاتور
9- بوستر
قسمت های مختلف یونیت :
1- بازوی چراغ و چراغ
2-بازوی تابلت و تابلت پزشک
3- نگاتسکوپ
4- کراش وار
5- تابلت دستیار که شامل پوار آب و هوا ، شلنگ ساکشن ، صفحه کلید تمام فرمان هایی که به صندلی داده میشود.
6- باکس یونیت که محل قرار گرفتن رگولاتورها وشیر برقی ها و پنومات ها و … می باشد.
قسمت کراشوار تشکیل شده از :
1- کاسه کراشوار
2- لیوان پرکن
توضیح: یونیت ها از نظر باکس به دو دسته تقسیم می شوند:
1 یونیت هایی که باکس آنها به صندلی وصل می باشد.
2 یونیت هایی که باکس آنها از صندلی جدا می باشد.
قطعات پنومات :
1- دیافراگم
2- پیستون
3- فنر
4- سرشلنگی ها
توضیحی در مورد قطعات اصلی یونیت :
1- فیلتر : از ورود آب ناشی از تراکم هوا به داخل مسیر توربین و ایر موتور جلوگیری می کند
و فیلتری که درمسیر آب قرار دارد از ورود املاح رسوب گذار در مسیر توربین و ایر موتور جلوگیری میکند.
2- پنومات : باز شدن مسیر یک سیال توسط سیال دیگر به وسیله پنومات ها انجام می گیرد.
3- شیر برقی : همانطور که از نامش مشخص است برای باز و بسته شدن آب یا هوا از شیر برقی استفاده می شود که تشکیل شده از قسمت های زیر :
الف) قاب ظاهری
ب) بوبین
ج) پیستون
د) فنر
ه) واشر لاستیکی که سوراخ بسیار کوچکی دارد(دیافراگم)
4- ترانس کاهنده : این ترانس برای قسمت های مختلف یونیت ولتاژهای مختلف تولید می کند.
مثلا برای شیر برقی 12 ولت و 24 ولت و برای لامپ چراغ هم همین ولتاژ ها را تولید می کند.
5- فیوزها : همانطور که می دانیم برای جلوگیری از سوختن لوازم برقی یونیت در مسیر آنها فیوز با توجه به آمپرمورد نیاز قرار می گیرد.
6- اتچمنتها : برای اتصال شلنگ ها و دیگر لوازم یونیت به یکدیگر از اتجمنت ها استفاده می شود.
7- هیتر : برای شستشوی دندانهایی که مورد تراش قرار گرفته است
به دلیل حساسیت دندان نسبت به سرما از هیتر برای رساندن دمای آب داخل یونیت مخصوصا آب لیوان به حدود 35 تا 41 درجه از هیتر استفاده می شود. فقط در یونیت های پارس دنتال دیده می شود.
8- رگولاتور : از این وسیله برای کنترل فشار آب و هوا شکستن فشار بین آب شهر و شکستن فشار هوای داخل کمپرسور و تنظیم هوا و آب در داخل یونیت استفاده می شود.
9- شیر پدال : دستگاهی است که برای راه اندازی توربین یا ایرموتور با فشار دادن پا به سمت چپ یا راستمسیر هوا را برای به حرکت در آوردن موارد فوق باز می کند.
در یونیت های نیمه پنوماتیک به صورت تکی و در تمام پنوماتیک به صورت دوتایی که یکی فقط برای توربین و دومی مخصوص ایرموتور است.
ولتاژهای مختلفی می تواند در سیستم یونیت ها به کار رود:
1- ولتاژ 221 برای به حرکت در آوردن صندلی و روشن نمودن شیر برقی از آن استفاده می شود.
2- ولتاژ 111 که در یونیت های قدیمی کاربرد داشت.
3- ولتاژ 24 که برای روشن نمودن چراغ و شیر برقی از آن استفاده می شود.
4- ولتاژ 12 که از آن هم برای روشن نمودن چراغ و شیرهای برقی استفاده می شود.
مصارف شیر برقی در داخل یونیت چیست :
1- راه اندازی جریان آب در کراشوار. برای شستن بزاق و مواد اضافی ریخته شده در آن
2- پر کردن لیوان برای شستشوی دهان بیمار
3- روشن کردن ساکشن برای مکش آب و بزاق دهان بیمار
ابزار تراش از نظر قدرت و سرعت:
1- برای سرعت بالا از سر توربین استفاده می شود.
2- برای قدرت بالا از ایرموتور استفاده می شود.
3- برای قدرت بالا از میکروموتور هم می توان استفاده کرد.
از نظر سیستم محرکی
1- پایه : ثابت
2- بدنه : متحرک
3- تشک : متحرک به سمت بالا و پایین
4- پشتی : متحرک به صورت عقب و جلو
حرکت صندلی و پشتی و دامنه حرکت
1- بالا رفتن صندلی
2- پایین آمدن صندلی
3- عقب رفتن پشتی
4- جلو آمدن صندلی
5- بالا رفتن صندلی و عقب رفتن پشتی همزمان
6- پایین آمدن صندلی و جلو آمدن پشتی همزمان
ابزار تراش و سیستم شستشو و خشک کردن دندان
1- برای جسم نرم : سرتوربین :که تشکیل شده از هد ، بلبرینگ ، پروانه ، شفت ، سه نظام (کاتریج) که دور آن بین 31111 تا 45111 قابل تغییر است.
2- برای جسم سخت : ایر موتور : که سر آن به هندپیس یا آنگل متصل می شود. برای تراش جسم سخت. که این دو دارای هد ، یک سری چرخ دنده می باشد
و کاتریج آن شامل بلبرینگ ، چرخ دنده و شفت و ناخنکی
می باشد و دور آن بین 21111 تا 31111 قابل تغییر است.
پوار :
یا تمیز کننده می باشد که خود این به سه صورت کار می کند:
الف) فقط آب جهت شستشو
ب) آب و هوا : جهت شستشو با قدرت بالا
ج) فقط هوا برای خشک کردن
پوار دستیار:
تابلت ( سینی جلوی دست پزشک )
که از دو بازوی متحرک و تابلت تشکیل شده است.
در روی تابلت شلنگ های توربین ، ایر موتور ، پوار و نگاتسکوپ تعبیه شده است.
چراغ :
این بخش نیز از سه قسمت تشکیل شده است.
الف) پروژکتور
ب) بازوی متحرک
ج) بازوی ثابت
قسمت کراشوار :
که این قسمت نیز به چهار قسمت تقسیم می شود.
الف) آب لیوان : برای شستشوی دهان بیمار که در اکثر یونیت ها یک مخزن
جهت گرم کردن اب وجود دارد.
ب) کاسه کراشوار : که جهت مکیدن بزاق و اب دهان بیمار می باشد.
لازم به توضیح است که این نوع ساکشن با آب یا هوا کار می کند.
ج) ساکشن
د) پوار دستیار
قسمت های تشکیل دهنده ساکشن:
1- سه راهی ساکشن
2- شلنگ مکش
3- شلنگ فاضلاب
4- سر شلنگی ساکشن
5- سر ساکشن : یک بار مصرف
6- شیر برگشت ساکشن
موارد استفاده ابزار و لوازم در لابراتوارهای دندانپزشکی
1-میکرو موتور پرتابل : میکروموتور قطعه ای است که در دستگاههای جدید به ایرموتور معروف است .
میکروموتور برای چرخاندن آنگل یا هندپیس از یک آرمیچر کوچک ساخته شده
ولی ایرموتور همان قطعه است ولی به جای استفاده از برق از فشار هوا استفاده می کنیم.
یا به طور کلی میکروموتور به وسیله برق کار میکند ولی ایرموتور به وسیله فشار هوا
2- موتور آویز : یک موتور الکتریکی کوچک است که برای تراشیدن آکریل های دندانهای مصنوعی یا خود دندان ازآن استفاده می شود.
خرابی موتور آویز:
1- تمام شدن ذغال های آن است که باید تعویض شود.
2-خراب شدن شلاق آن می باشد که تشکیل شده از یک روکش و یک سیم فنری که داخل آن می باشد
چنانچه فلز داخل شلاق پارگی پیدا کندمی بایست شلاق را به طور کامل تعویض نماییم.
3-سوختن موتور یا عدم -تغذیه آن که در صورت سوختن آن را سیم پیچی می نماییم
و در صورت قطع تغذیه الکتریکی از دو شاخه تا کابل برق گرفته تا پدال آن که به صورت یک پتانسیومتر عمل می نماید.
در صورتی که سرعت میکروموتور یکنواخت بود پدال آن که از دیمر استفاده شده می بایست آن را تعمیر نماییم.
ویبراتور :
جهت ریختن گچ داخل قالب استفاده می شود و با لرزش خود موجب از بین رفتن حباب های داخل
گچ ریخته شده درون مفل می شود.
مفل : یک ظرف مربعی شکل که دو سر آن باز می شود این ظرف معمولا از فلز برنج استفاده شده و برای پختن دندانهای پروتز یا فک کامل از آن استفاده می شود.
تریمر :
برای سائیدن پروتز و گچ قالب گیری شده می باشد. همان فرز می باشد.
آرتی گلاتور :
گچ قالب گیری شده را برای چیدن دندان به آن وصل می کنند ،
فلزی مانند فک می باشد که گچ قالب دندان را روی آن می چسبانند
تا بتوانند دندانهای مصنوعی را روی فک آن قرار دهند.
کوره پخت آکریل :
جهت پختن و آماده شدن دندان مصنوعی از آن استفاده می شود ،
در بعضی ازدندانپزشکی ها از یک ظرف روغن نباتی استفاده می کنند
که داخل آن آب ریخته و مفل ها را داخل آن قرار می دهند
تا حدود نیم ساعت جوشانده شود تا مومی که به جای آکریل دندانها را روی آن چیدند آب شود
وآکریل جای آن را مانند یک لثه بگیرد.
دایکاست :
دستگاه تزریق مواد مذاب به داخل قالب ها می باشد.المنتی استفاده می شود.
سانتری فیوژ :
مواد مذاب را به صورت چرخشی داخل قالب می ریزد.در دندانسازی برای مخلوط نمودن یاجدا نمودن مواد استفاده می شود.
سند بلاست :
دستگاهی که در آن پروتزهای ثابت ساخته می شود.
بیدز :
ظرفی است که دارای یک المنت می باشد که دمای آب داخل آن را تا حدود – 61 درجه می رساند
و ابزار مثل فرزها، فایلها و دیگر ابزار تراش را داخل آن می ریزند و کمی مواد ضدعفونی کننده
به آن اضافه می کنندتا جرم ناشی از مواد پرکردن یا پانسمان دندان داخل بیدز خیس خورده و حالت شستشو به خود بگیرد
که درتکنوژی جدید جای آن را دستگاه اولتراسوند گرفته است
که این دستگاه به وسیله قطعه پیزوالکتریک به آب داخل آن موج وارد می کند تا وسایل و لوازم شسته شوند.
خرابی این دستگاه :
می توان المنت آن باشد، که -تعمیرات راجع به المنت را قبلا گفته ایم و در صورت موج نینداختن به آب داخل آن، مربوط می شود به کریستالهایی که در آن وجود دارد
در این صورت سوکت سرکریستال را به وسیله اهم متر ولتاژ می گیریم در صورتی که ولتاژ بود می دانیم که کریستال شکسته یا سوخته است که باید تعویض شود
و در صورتی که ولتاژ به کریستال نمی رسید قطعه معیوب را به وسیله اهم متر پیدا و تعویض می نماییم.
تابوره :
صندلی چرخداری است که دندانپزشک روی آن می نشیند و دارای دسته ای در پشت کمر که قابلیت تنظیم به بالا و پایین را دارد.
از دیگر مزیت های آن این است که دارای جک مخصوص برای بالا و پایین بردن ارتفاع صندلی به اندازه دلخواه پزشک می باشد
رگولاتور :
قطعه است که به وسیله آن می توان فشار یک سیال را کم یا زیاد یا تنظیم نماییم این قطعه از :
یک قاب ظاهری ، یک شفت جهت تنظیم فشار ، یک پیج برای تغییر دادن فشار از خارج و یک دیافراگم ساخته شده است.
خرابی این قطعه می تواند از :
رسوب گرفتن شفت باشد یا پاره و فرسوده شدن دیافراگم باشد که در صورت گرفته
شدن شفت می توانیم آن را جرم گیری نماییم
اگر شفت ما فلزی باشد به هیچ عنوان نباید از مواد اسیدی جهت جرمگیری استفاده نماییم
بلکه میتوانیم به وسیله آب جوش و جوش شیرین که مدت 1.5 تا 2 ساعت داخل آب جوش و جوش شیرین قرار دهیم و مخلوط به دست آمده را روی شعله گاز قرار دهیم
بعد از 1.5 تا 2 ساعت جرم آن گرفته شده بدون آنکه عایق شفت ما تغییر رنگ بدهد و بعد با آب ولرم می شوریم و با هوای فشرده خشک کنیم.
در صورت خرابی دیافراگم که شامل فرسوده شدن یا پاره شدن آن است می توانیم
دیافراگم را تعویض نماییم. می توانیم از تیوپ ماشین به اندازه دیافراگم قبلی ساخته شود.
نکته مهم قبل از استفاده تیوپ به عنوان دیافراگم باید تیوپ را با اتوکلاو استریل کنیم.
شیر برقی :
قطعه ای است که با تغذیه الکتریکی مسیر یک سیال را قطع و وصل می نماید.
برای تست شیر برقی که سوخته است یا نه می توانیم اهم متر را روی حالت دیود قرار دهیم
و دو سر پروپ آن را روی دو سر فیش شیر برقی قرار می دهیم در صورتی که اتصال کوتاه یا بی نهایت شود سالم و در غیر این صورت سوخته است.
در صورت سوخته بودن باید توجه داشته باشید که اولا ولتاژ شیر برقی همان ولتاز قبلی باشد
دوم از نظر ظاهری ورودی و خروجی شیر برقی مانند قبلی یعنی 91 درجه یه 181 درجه نسبت به ورودی و خروجی باشد.
شیر برقی 91 درجه شیربرقی 181 درجه
فشار هوا برای ایرموتور باید 3 تا 3.5 بار باشد ولی فشار هوا برای توربین بین 2 تا 2.5 بار لازم است.
ولتاز شیر برقی 12 و 24 ولت است.
اگر شیر برقی سالم باشد و ولتاژ مورد نیاز هم به آن برسد ولی هیچ سیالی از آن عبور نکند ممکن است
خرابی های زیر به وجود آید:
1- گرفتگی فیلتر ورودی آب به شیر برقی :فیلتر ورودی را اگر داخل جوهر نمک و آب بیندازیم تمیز می
شود و بعد با آب بشوریم و استفاده نماییم.
2- گرفتگی سوراخ های دیافراگم
3- قطعی آب از شیر برقی هایی که در مسیرهای آب قرار دارند.
قطعه پنوماتیک:
این قطعه در هر شکل ظاهری که می خواهد باشد قسمت های مختلف آن به این شرح است:
-1 دربی که سطح مقطع آن بزرگتر از همه باشد محل ورود هوا است و دارای دیافراگم می باشد.
-2 دربی که سطح مقطع آن از اولی کوچکتر باشد محل ورود آب است.
-3 دربی که سطح مقطع خروجی اش از آن دو تا کوچکتر باشد محل خروج آب است.
در صورتی که شفت قطعه پنوماتیک جرم گرفته باشد قبل از فشار دادن پدال هوا ،
از شلنگ توربین یا ایر موتور آب نشت می کند در این صورت یا شفت جرم گرفته است یا اورینگ ته شفت پاره یا فرسوده شده است.
در این صورت می بایست شفت جرم گیری و یا اورینگ تعویض شود.
اگر پزشکی بگوید وقتی که پدال را فشار می دهیم از مسیر آب ، آب و هوا با هم خارج می شود یا به تنهایی هوا خارج می شود
در این صورت دیافراگم پنومات پاره شده که می بایست دیافراگم را تعویض نمود.
ساکشن:
سه راهی ساکشن قطعه ای است که به حالت استوانه ای درست شده
و آن طرف که سر شلنگ کوچکتری دارد محل ورود آب می باشد و وسط آن که سر شلنگ متوسطی دارد شلنگ ساکشن یا بزاق کش قرار دارد
و در قسمت پایین آن که سر شلنگ بزرگتری دارد محل خروج فاضلاب می باشد.
برای ضدعفونی کردن پس از پایان کار هر روز یک لیوان جوهر نمک را در مدت 5 تا 11 دقیقه سر ساکشن را درون آن قرار می دهیم تا در زمان تعیین شده رسوبات گرفته را ازبین ببرد.
انواع ساکشن های موجود در یونیت دندانپزشکی:
1 – ساکشن هایی که شیر برگشتی ندارند و برای تمیز شدن مسیر مکش می بایست شلنگ فاضلاب را فشرده نمود – تا آب برگشت نماید تا آب از شلنگ ساکشن خارج شود تا هر جرم خارجی که در مسیر شلنگ قرار گرفته است خارج شود.
2 -ساکشن هایی که دارای شیر برگشتی می باشند در این ساکشن ها برای شستشوی شلنگ ساکشن از شیر -برگشتی استفاده می نمایند یعنی با فشار دادن شیر برگشتی مسیر خروج آب را بسته و در نهایت آب اجرام را از مسیر شلنگ تخلیه می نمایند.
استاندارد قرار گرفتن بازوهای توربین ، ایرموتور و پوار :
به این صورت است که اگر روبروی تابلت قرار بگیریم اولین بازو سمت راست برای توربین است و دومین بازو برای ایرموتور و بازوی سوم پوار آب و هوا است.
در صورت اضافه نمودن یک بازوی اضافی فقط برای توربین استفاده می شود
که بعد از بازوی توربین قرار می گیرد.